Przeziębienie u dzieci.

Przeziębienie jest ostrą, SAMOOGRANICZAJĄCĄ się infekcją WIRUSOWĄ górnych dróg oddechowych. Objawiającą się, w różnym stopniu m.in:

• kichaniem,
• nieżytem nosa (katar),
• bólem gardła, chrypką
• kaszlem,
• niewielką gorączką,
• bólem głowy,  złym samopoczuciem, u małych dzieci trudnością z zasypianiem i karmieniem.

Objawy przeziębienia u każdego oczywiście będą inne, również o różnej  intensywności, a zależy to od wieku i od wirusa, który nas zaatakował.

Kiedy już znamy definicję przeziębienia, to powinniśmy zastanowić się co ona dokładnie oznacza…

OSTRA: To słowo oznacza nic innego jak : nagle występująca i krótko trwająca. Długość utrzymywania się przeziębienia jest zależna od wieku i maleje im jesteśmy starsi. U małych dzieci poniżej 6 roku życia przeziębienie utrzymuje się do 14 dni zaś u dorosłych ok. 5-7dni.

SAMOOGRANICZAJĄCA: Jak sama nazwa wskazuje, oznacza to, że infekcja powinna przejść samoistnie bez leczenia. Inaczej mówiąc, nasz organizm jest w stanie sam wyleczyć się z przeziębienia.

INFEKCJA: Sygnalizuje wtargnięcie do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych i następnie ich namnażanie się. W celu wywołania choroby muszą one pokonać odporność organizmu. Jeśli chcesz wiedzieć jak zapobiegać infekcji i wzmocnić odporność kliknij TUTAJ! Przeziębienie jest zazwyczaj przenoszone przez kontakt z chorym, który  kaszląc lub kichając  rozpyla drobne kropelki wydzieliny dróg oddechowych, zawierające wirusy lub przez bezpośrednią styczność z zainfekowaną wydzieliną lub skażonymi przedmiotami. Wirusy mogą przetrwać w środowisku przez długi czas, aby potem przedostać się na  ludzkie dłonie i następnie zostać przeniesione do oczu i nosa, gdzie dochodzi do zakażenia.

WIRUSOWA: Nie bakterie! najczęstszym czynnikiem wywołującym przeziębienie są wirusy z grupy rinowirusów. W rozpoznaniu przeziębienia najważniejsze są objawy i nie diagnozuje się rodzaju wirusa. Nie wykonuje się specjalnych badań aby wykryć typ wirusa wywołującego powyższy stan. Po pierwsze dlatego, że jest tak dużo możliwych typów wirusów, a po drugie ciągle się one mutują, zmieniają i poznajemy coraz to nowsze typy. Grypa  jest to oddzielną jednostką chorobową, wywołaną tylko przez wirus grypy i dającą  typowe objawy. Grypa w odróżnieniu od przeziębienia objawia się wysoką gorączką,  uczuciem wyczerpania i ogólnym rozbiciem, jak również bólem mięśni i stawów.  Aby rozpoznać grypę, można posłużyć się szybkim  testem na obecność wirusa grypy (niestety nie jest on łatwo dostępny).

Po przechorowaniu przeziębienia nabieramy odporności na danego wirusa, lecz ze względu na dużą liczbę różnych serotypów możemy przeziębiać się wiele razy, budując tym samym naszą odporność. Dziecko do 6 roku życia ŚREDNIO przeziębia się, aż 6-8 razy do roku (do jednego na miesiąc, w okresie od września do kwietnia). Normą jest chorowanie nawet 12 razy w roku! Dzieci uczęszczające do żłobka/ przedszkola chorują częściej niż dzieci pozostające w domu. Dziecko, które nie uczęszczało do przedszkola, choruje częściej w szkole niż dzieci chodzące wcześniej do przedszkola. Dorośli chorują średnio 2-4 razy w roku.

GÓRNYCH  DRÓG ODDECHOWYCH: zaliczamy do nich: jamę nosową, gardło i krtań, a także struktury mające z nimi kontakt, tj. zatoki przynosowe i ucho środkowe. Zacznijmy od omówienia objawów:

• kichanie i nieżyt nosa czyli katar – kolor, zapach czy konsystencja wydzieliny z nosa NIE ŚWIADCZY o tym, czy zakażenie jest wirusowe lub bakteryjne. Katar  na początku jest bezbarwną, wodnistą wydzieliną, która następnie z powodu kumulacji zniszczonych komórek nabłonkowych i coraz intensywniej produkowanych komórek zapalnych zaczyna robić się bardziej żółty i gęsty. Niekiedy podczas intensywnego dmuchania nosa można dostrzec ślady krwi w wydzielinie. Nie jest to powód to strachu, gdyż śluzówka w tym okresie jest bardzo obrzęknięta i przekrwiona przez co łatwiej dochodzi do jej uszkodzeń. Kichanie to  nic innego jak gwałtowne wypuszczenie powietrza z płuc w celu przeczyszczenia nosa.
• ból gardła – zdecydowana większość zapaleń gardła bez względu na intensywność bólu, wywołana jest przez wirusy. Do rozróżnienia infekcji wirusowej od bakteryjnej może posłużyć nam skala Centora.
• gorączka – występuje zazwyczaj u małych dzieci podczas pierwszych 3 dni infekcji. U starszych dzieci i dorosłych przy przeziębieniu jest rzadziej spotykana.
• kaszel – występuje u ponad 2/3 dzieci z przeziębieniem i może być najbardziej uciążliwym objawem. Kaszel może wpływać na sen dziecka, zdolność do zabawy, a nawet wyniki w szkole. Utrzymywać może się nawet przez dodatkowy tydzień lub dwa od momentu ustąpienia innych objawów, ale jego intensywność powinna stopniowo się zmniejszać.

Pierwsze objawy przezibienia pojawiają się zazwyczaj 1-2 dni po kontakcie z wirusem. Szczyt intensywności symptomów przypada zazwyczaj na 2-3 dzień choroby. U małych dzieci poniżej 6 roku życia objawy, tak jak wspomniałam wcześniej utrzymują się zazwyczaj do 14 dni, a kaszel może trwać nawet 3-4 tygodnie. Tak więc zauważcie, że ZDROWY przedszkolak (mam na myśli dziecko bez zaburzeń odporności i innych chorób) może chorować nawet raz w miesiącu, infekcja może trwać 14 dni a kaszel utrzymywać się aż do 4 tygodni! SZOK?!?!

LECZENIE: Przeziębienie jest wywołane przez wirusy, NIE leczymy go antybiotykami. Antybiotyki działają tylko na BAKTERIE, nie przyspieszą procesu zdrowienia w przebiegu przeziębienia. Nie ma również terapii przeciwwirusowej podczas przeziębienia. Istnieje ona zaś podczas leczenia grypy i warto o tym wiedzieć, ponieważ powinno się ją przyjąć do 48h od wystąpienia typowych objawów grypy ( m.in. wysoka gorączka, bóle mięśni i stawów o dużym nasileniu). Jedyną terapią na przeziębienie jest leczenie objawów a raczej łagodzenie ich. Przyjmując jakikolwiek preparat, nie walczymy z przyczyną choroby a tłumimy chwilowo jej objawy. Pamiętajmy też, że nie zawsze warto za wszelką cenę je łagodzić. Każdy lek niesie za sobą również działania niepożądane. Oceniajmy swoje dzieci i samych siebie pod kątem, czy dany objaw naprawdę przeszkadza nam w funkcjonowaniu.  Np. kaszel to naturalny odruch obronny organizmu przy przeziębieniu, zazwyczaj występuje poprzez spływanie wydzieliny z nosa tylną ścianą gardła i nasz organizm w obronie wywołuje kaszel, aby wydzielina nie dostała nam się do oskrzeli czy płuc. Kaszel jest w jakimś sensie lekarstwem, więc nie starajmy się za wszelką cenę go zwalczać.

Sposoby łagodzenia objawów przeziębienia:

• Nawodnienie: Podstawowym leczeniem przeziębienia jest picie wody. Powinniśmy mieć ją zawsze przy sobie oraz nie bagatelizować jej znaczenia. Przyczynia się ona między innymi do rozrzedzenia wydzieliny, co ułatwia oczyszczenie dróg oddechowych. Szczególnie ważną role odgrywa przy gorączce.
• Picie ciepłych napojów i jedzenie ciepłych potraw – przyczynia się to do rozrzedzenia wydzieliny w nosie i tym samym łatwiejszego jego opróżnienia. Chyba wszyscy kojarzymy, że jak spożywamy gorącą zupę to cieknie nam z nosa?!
• Podawanie donosowo soli fizjologicznej, stosowanie aerozoli z solą morską, płukanie nosa specjalnymi butelkami. Wszystko to powoduje nawilżenie śluzówki i rozrzedzenie wydzieliny. Należy jednak pamiętać, aby do płukania używać przegotowanej wody.
• Nawilżone powietrze: należy unikać miejsc, w których narażeni jesteśmy na kontakt z suchym powietrzem, klimatyzacją. Można używać inhalatora lub nawilżacza powietrza, ale należy pamiętać, aby czyścić go po użyciu zgodnie z zaleceniami producenta.
• W przypadku wystąpienia gorączki należy stosować leki obniżające ją – więcej znajdziesz we wpisie “Gorączka u dziecka”. Nie ma wskazań do podawania ich, jeśli gorączka spadła.
• Witamina C została omówiona we wpisie “Jak budować odporność”
• Nie należy stosować dostępnych bez recepty leków na kaszel i przeziębienie w przypadku dzieci poniżej 4 roku życia (wg. Urzędu ds. Żywności i Leków Stanów Zjednoczonych poniżej 6 r.ż. ) w związku z potencjalnym szkodliwym działaniem oraz brakiem korzyści. 
• Miód gryczany wykazuje przewagę nad placebo w zakresie redukcji częstotliwości, zmniejszenia epizodów uciążliwego kaszlu oraz poprawy jakości snu dziecka. Miodu nie należy stosować w przypadku dzieci poniżej pierwszego roku życia. Podkreślam, że coś tak naturalnego jak miód działa!!!

Reszta preparatów zostanie omówiona we wpisach na temat poszczególnych objawów przeziębienia. Chcę jednak zaznaczyć, że ja sama u moich dzieci podczas przeziębienia nie stosuję nic więcej, oprócz wyżej wymienionych.

Pamiętajcie aby zawsze wstępnie ocenić zachowanie swojego dziecka. Zauważcie, że zazwyczaj dzieci podczas przeziębienia mogą mieć uciążliwy kaszel i katar, a biegają, bawią się i są „niegrzeczne” jak zawsze. To my dorośli (częściej mężczyźni 🙂 ) podczas przeziębienia “umieramy”.

Co powinno zwrócić Waszą uwagę i kiedy zgłosić się do lekarza ( przeczytaj: Wizyta u pediatry. 11 zasad, których powinniśmy przestrzegać!!! ):

• wystąpienie duszności i/lub napady świszczącego oddechu, szybki oddech;
• gorączka >38°C i nasilony kaszel z odkrztuszaniem ropnej wydzieliny utrzymują się dłużej niż kilka dni;
• pojawienie się silnego i nieustępującego bólu głowy, zatok (okolice nosa, czoło, szczęka) lub ucha;
• objawy utrzymujące się dłużej niż 14 dni lub nasilające się po 5—6 dniach choroby;
• zmiany w zachowaniu, w tym drażliwość lub ospałość (zmniejszenie zdolności reagowania);
• odmowa picia przez dłuższy czas.
• gorączka wyższa niż 38 ° C (38 ° C) trwająca dłużej niż trzy dni.

Czy dziecko może chodzić do przedszkola/szkoły gdy jest przeziębione? Najczęściej zadawane pytanie oraz bardzo trudna i kontrowersyjna odpowiedź: Wszystko zależy jak nasilone są objawy i jak dziecko się czuje. Ze względu na fakt, że dziecko zaraża już kilka dni przed wystąpieniem nasilonych objawów to nie ma powodu do zwolnienia z zajęć. Gdybyśmy ze względu na katar nie puszczali dziecka do przedszkola to większość dzieci w pierwszym roku by praktycznie do niego nie uczęszczała ( statystyki które podałam wcześniej ). Kaszel może utrzymywać się długo po zakończeniu infekcji jako np. nadreaktywność oskrzeli. Jeśli zaś dziecko ma gorączkę lub po prostu źle się czuje to nie powinniśmy puszczać go na zajęcia. Mam nadzieje, że nikt się na mnie nie obrazi i zrozumiecie mój przekaz.

Ze względu na statystyki, które na pewno szokują wiele mam, odnośnie normy przeziębień w ciągu roku i czasu ich trwania umieszczam badania naukowe:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=24335668

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=18162930

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=12014540

Badanie pokazujące zwązek rodzaj wydzieliny z zakazenie bakteryjne:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=6388229